ببینید | پاکسازی سرطان مغز در موش‌ها با نانو هیدروژل

گلیوبلاستوما از شایعترین و تهاجمی‌ترین انواع سرطان مغز است که هنوز هم یافتن روشی برای مهار و درمان آن در مراحل تحقیقاتی قرار دارد. با این حال نتایج پژوهشی جدید، امید تازه‌ای را برای درمان این بیماری به همراه داشته است.

کد خبر: ۱۴۰۶۹۷۱

نویسنده فراز سهیلی‌ آزاد - گروه دانش و سلامت

نوعی هیدروژل جدید که تا این مرحله روی موش‌ها آزمایش شده است و نتایج آن در نشریه علمی معتبر PNAS منتشر شده است، موفق به پاکسازی آثار تومورهای گلیوبلاستوما شده و از بازگشت آنها جلوگیری کرده است.

این هیدروژل به قدری مؤثر بوده که نرخ زنده ماندن 100 درصدی که نرخ فوق‌العاده‌ای در این نوع سرطان به شمار می‌رود را در حیوانات به همراه داشته است.

اگرچه هنوز نمی‌توان مطمئن بود که این درمان‌ها به همین میزان در انسان‌ها هم مؤثر باشد اما این یک رویکرد جدید بسیار امیدوارکننده است.

نانوژل‌های حامل دارو

در مرکز این ژل که به صورت ساختارهای رشته‌ای در مقیاس نانو برای ورود به مغز آماده شده است، از پاکلیتاکسل که نوعی داروی شیمی‌درمانی است استفاده شده است. این دارو پیش از این برای درمان سایر سرطان‌ها از جمله سرطان پستان و ریه تأییدیه دریافت کرده است. در مورد تومورهای مغزی، نحوه رساندن دارو به سلول‌های سرطانی، کلیدی‌ترین مرحله کار است.

این هیدروژل، پس از عمل جراحی برداشتن تومور سرطانی، حفره سرطانی و شیارهای نازکی که در اثر برداشتن تومور به جا می‌ماند را به طور یکنواخت می‌پوشاند و طی چند هفته آنتی‌بادی به نام aCD47 آزاد می‌کند. به نظر می‌رسد که این روش درمانی به قسمت‌هایی از محل تومور دسترسی پیدا می‌کند که سایر داروها نمی‌توانند به آنجا برسند.

بتی تایلر، متخصص جراحی مغز و اعصاب از دانشگاه جان هاپکینز در بالتیمور می‌گوید: «ما معمولا در مدل‌های موش گلیوبلاستوما بقای 100 درصدی مشاهده نمی‌کنیم. فکر کردن به ظرفیتی که این ترکیب هیدروژلی جدید می‌تواند برای تغییر منحنی بقای بیماران گلیوبلاستوما داشته باشد، بسیار هیجان انگیز است.»

یک تیر و دو نشان

توانایی تحویل دارو و آنتی بادی‌ها به صورت همزمان یعنی ارائه همزمان شیمی‌درمانی و ایمنی‌درمانی به سلول‌های سرطانی، ویژگی مهم دیگریست که این هیدروژل را خاص می‌کند. ترکیب این روش درمانی بسیار چالش برانگیز است زیرا ساختارهای مولکولی متفاوتی دارند.

محققان این استراتژی را «تحویل دارو با دارو» توصیف می‌کنند و بر اساس نتایج آزمایشها به نظر می‌رسد که این راهکار جدید سیستم ایمنی حیوانات را بیشتر تقویت می‌کند. هنگامی که تومورهای گلیوبلاستوما دوباره به وجود آمدند، موش‌ها می‌توانستند بدون دریافت درمان بیشتر با توانمندی سیستم ایمنی خودشان با آنها مبارزه کنند.

درمان مکمل جراحی

با وجود اثرگذاری بسیار بالای این ژل، همچنان به جراحی برای برداشتن تومور اصلی است. هنگامی که ژل بدون برداشتن اولیه تومور اعمال شد، میزان بقا به 50 درصد کاهش یافت.

هونگانگ کوی، مهندس شیمی و زیست‌شناسی مولکولی از دانشگاه جان هاپکینز، می‌گوید: «این جراحی احتمالا مقداری از فشار ناشی از تکثیر سریع سلول‌های توموری در بدن را کاهش می‌دهد و زمان بیشتری را به ژل می‌دهد تا سیستم ایمنی را برای مبارزه با سلول‌های سرطانی فعال کند.»

درمان گلیوبلاستوما بسیار دشوار است که بخشی از آن به دلیل کمبود سلول‌های ایمنی T محافظ در مغز است اما روش‌های جدیدی برای مقابله با این تومور در حال پیشرفت است. همین تیم تحقیقاتی در تلاشی دیگر پیش از این موفق به تولید دیسک‌های کوچکی به نام ویفرهای گلیادل شده است که در حال حاضر پس از برداشتن تومور برای جلوگیری از بازگشت سرطان استفاده می‌شود.

محققان معتقدند که تبدیل اکتشافات آنها به درمان‌های عملی که روی مغز انسان اثربخش باشد بدون شک چالش بزرگی است؛ کوی می‌گوید: «با وجود پیشرفت‌های فناوری اخیر، همچنان نیاز مبرمی به راهکارهای درمانی جدید وجود دارد. ما فکر می کنیم که این هیدروژل روش درمانی مؤثر آینده خواهد بود و مکمل درمان‌های فعلی سرطان مغز خواهد بود.»